TỔNG QUAN KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ CÀ PHÊ DÀNH CHO BẠN
Cà phê là thức uống quen thuộc ở bất kỳ nơi nào trên thế giới. Để giúp hiểu thêm về cafe, bài viết sau đây được biên soạn, tổng hợp kiến thức liên quan đến cà phê. Kiến thức này giúp bạn có cái nhìn tổng quan, từ đó có cơ sở nghiên cứu sâu hơn về sau.
Truyền thuyết cây cà phê
Có một truyền thuyết khá thú vị về cây cafe như sau. Một chàng chăn cừu tên là Kaldi, trong một lần đưa đàn cừu đi ăn, anh quan sát thấy những con cừu ăn thứ trái cây lạ màu đỏ bỗng nhảy nhót vui vẻ bất thường. Anh nếm thử thứ trái cây lạ này bỗng cảm thấy tinh thần vô cùng sảng khoái, dồi dào năng lượng. Sau đó, anh đã báo cho các vị tu sĩ. Thoạt đầu họ nghĩ đó là thứ trái cấm đã đưa quỷ dữ đưa đến và quyết định đem đốt thứ hạt này. Tuy nhiên mùi hương toả ra từ những hạt lạ khi bị đốt khiến họ muốn nếm thử. Quả thật, tinh thần của họ sảng khoái lạ thường. Họ quyết định biến nó thành một thứ thức uống trước mỗi buổi hành lễ.
Nguồn gốc cây cà phê
Cây cà phê được cho là có nguồn gốc từ đất nước Ethiopia xa xôi.
Tuy nhiên đó chỉ là truyền thuyết. Sự thật thì cây cà phê có nguồn gốc ở Ethiopia (trước đây có tên là Kaffa). Chính những người nô lệ bị bắt từ Ethiopia sang Ai Cập đã mang loại quả này đi theo. Sau đó chúng nhanh chóng trở thành thứ thức uống được người Ai Cập hết sức ưa chuộng.
Đến thế kỷ thứ 18, những người Hà Lan đầu tiên đã mang được cà phê ra ngoài lãnh thổ Ai Cập và đến trồng ở xứ Martinique. Sau đó người Pháp và Brazil cũng mang được loại quả này về quê hương của mình. Đó là bước đầu để cây cà phê được trồng ở khắp nơi trên thế giới.
Vành đai cà phê
Cây cà phê có thể được trồng nhiều nơi, nhiều khu vực trên thế giới. Tuy nhiên chỉ có những vùng nằm trong vành đai cà phê; nơi hội đủ những điều kiện về thổ nhưỡng, độ cao, khí hậu và thời tiết,… cây cà phê mới sinh trưởng, phát triển tốt và tạo ra những hạt cafe chất lượng, hương vị phong phú.
 |
| Cây cafe chỉ sinh trưởng và phát triển tốt khi nằm trong vành đai cà phê |
Vành đai cafe chính là khu vực nằm dọc theo đường xích đạo, giữa đường vĩ tuyến 23 độ Bắc và vĩ tuyến 23 độ Nam. Những vùng đất nằm trong ranh giới này kết hợp với độ cao 500-2,000 mét so với mực nước biển, thổ nhưỡng giàu dinh dưỡng, khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, lượng mưa phù hợp là điều kiện lý tưởng để cây cafe sinh trưởng và phát triển.
Các nước trồng cà phê trên thế giới
Trên thế giới có khoảng 75 quốc gia nằm trong vành đai cà phê nhưng chỉ có 60 quốc gia có thể trồng cà phê. Trong đó:
Châu Phi là cái nôi của cà phê. Vùng đất này có đa dạng giống và chủng loại, nơi bảo tồn những nguồn gen đặc thù có giá trị. Các quốc gia trồng cafe ở Châu Phi có thể kể đến như Ethiopia, Uganda, Kenya, Tanzania,…
 |
| Minh hoạ bản đồ các nước trồng cafe trên thế giới. |
Châu Mỹ được xem là trang trại cà phê thế giới. Cà phê ở đây có hương vị êm dịu và cân bằng, hương hoa, cam, chanh, thể chất nhẹ. Các nước trồng và xuất khẩu cà phê: Brazil, Colombia, Honduras, Mexico, …
Châu Á chỉ khoảng 8 quốc gia trồng cà phê, trong đó có Việt Nam, Indonesia, Ấn Độ, Trung Quốc, Yemen,… Hương vị cà phê của Châu Á có mùi đất đặc trưng, hương vị ngọt, hương chocolate, hơi đắng, thể chất đậm.
Hương vị cà phê theo độ cao
Độ cao là yếu tố tiên quyết tác động đến chất lượng cà phê. Độ cao có tầm quan trọng như chính nguồn giống. Cây cà phê được canh tác ở vị trí càng cao thì chu kỳ sinh trưởng càng kéo dài, sự tích lũy dinh dưỡng trong hạt diễn ra chậm, kết quả là hương vị phong phú hơn, hạt cứng chắc và nặng hơn.
 |
| Hương vị cà phê phụ thuộc vào độ cao nơi trồng cây cà phê |
Tất nhiên ngoài độ cao thì chất lượng đất, lượng mưa, khí hậu,… cũng là yếu tố quyết định chất lượng hạt cafe. Tuy nhiên về cơ bản thì tính chất hạt cafe biến đổi theo độ cao như sau:
• 600m: Cà phê ở độ cao này thường có vị đắng đậm, hương vị đơn giản.
• 600 – 760m: Tại độ cao này cafe có hương vị nhạt, mùi đất.
• 760 – 910m: Lúc này cafe bắt đầu có vị ngọt, êm dịu.
• 910 – 1200m: Tại độ cao này cà phê có đặc trưng cam chanh, chocolate, vanilla.
• 1200 – 1600m: Cà phê có hương vị phong phú, hương trái cây, hương hoa.
